Moet je calorieën tellen bij diabetes?

Je leeft met diabetes en je wilt gezonder worden, afvallen of je bloedsuiker beter onder controle krijgen. Misschien heb je gehoord dat je calorieën moet tellen. Apps, coaches en diëten lijken het allemaal te promoten. Maar is het écht nodig bij diabetes?

Het idee van alles wegen, meten en rekenen schrikt veel mensen af. Anderen verliezen zich juist in obsessief tellen – wat óók niet gezond is. Daarom beantwoorden we in dit artikel de vraag: moet je calorieën tellen bij diabetes – of is er een betere manier?

Je krijgt inzicht in de voor- en nadelen, praktische strategieën, en hoe jij jouw voeding onder controle krijgt zonder stress. We kijken naar vetverbranding, insuline, bloedsuikerpieken én wat werkt op de lange termijn.

Wat zijn calorieën eigenlijk?

Een calorie is een eenheid van energie. Alles wat je eet en drinkt (behalve water) levert calorieën. Je lichaam gebruikt die energie om te functioneren: denken, bewegen, ademen, je bloedsuiker reguleren, enzovoort.

De drie hoofdbronnen van calorieën zijn:

Koolhydraten (4 kcal per gram)
Eiwitten (4 kcal per gram)
Vetten (9 kcal per gram)

Calorieën zeggen dus iets over de hoeveelheid energie, maar niets over kwaliteit van voeding.

Waarom calorieën tellen populair is bij afvallen

Calorieën tellen is een methode die al decennia wordt ingezet bij gewichtsverlies. Het idee: als je minder calorieën eet dan je verbrandt, val je af. Dit noemen we een negatieve energiebalans.

Apps zoals MyFitnessPal of Lifesum zijn populair bij mensen met diabetes die willen afvallen. Ze helpen inzicht krijgen in je eetgedrag en portiegrootte.

Maar: niet iedereen hoeft calorieën te tellen om succesvol af te vallen of zijn bloedsuiker te verbeteren.

De relatie tussen calorieën, insuline en bloedsuiker

Bij diabetes draait het niet alleen om calorieën, maar vooral om hoe je lichaam die calorieën verwerkt. En daarbij speelt insuline een hoofdrol.

Koolhydraten hebben de meeste directe invloed op je bloedsuiker.
Insulineresistentie (vooral bij type 2) maakt het moeilijker om glucose goed op te nemen.
Overmatige calorie-inname (vooral uit snelle koolhydraten) leidt vaak tot gewichtstoename én slechtere bloedsuikerwaarden.

Conclusie: Calorieën tellen kan nuttig zijn, maar inzicht in koolhydraatinname en insulinegevoeligheid is minstens zo belangrijk.

Moet je calorieën tellen bij type 2 diabetes?

Voor mensen met type 2 diabetes is calorieëntellen niet altijd nodig, maar het kan tijdelijk wél helpen bij:

Bewustwording van porties en eetgewoonten
Gewichtsverlies (wat insulineresistentie vermindert)
Structuur brengen in eetmomenten

Maar let op:
Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit. 500 calorieën uit groenten en eiwitten werken totaal anders in je lichaam dan 500 calorieën uit frisdrank en witte broodjes.

Beter alternatief:

Focus op volwaardige voeding (veel vezels, weinig bewerkt)
Beperk toegevoegde suikers en snelle koolhydraten
Eet op vaste tijden om bloedsuikerpieken te voorkomen

Moet je calorieën tellen bij type 1 diabetes?

Bij type 1 diabetes draait het meer om koolhydraten tellen dan om calorieën. Dit helpt bij het inschatten van de juiste insulinedosis.

Toch kan calorieëntellen nuttig zijn als je:

Gewicht wilt verliezen of aankomen
Inzicht wilt krijgen in je eetpatroon
Gezondere keuzes wilt maken

Belangrijk: Altijd in overleg met een diëtist of diabetesverpleegkundige, zeker bij insulinegebruik.

Wat zijn de risico’s van calorieëntellen?

Hoewel calorieëntellen veel inzicht kan geven, zijn er ook nadelen:

Het kan obsessief gedrag uitlokken (alles willen controleren)
Je raakt gefixeerd op getallen in plaats van op gevoel van verzadiging
Je mist het grotere plaatje: kwaliteit van voeding, balans, genot

Voor mensen met een verleden van eetstoornissen of stress rond voeding is het vaak niet aanbevolen.

Alternatieven voor calorieëntellen

Je kunt je bloedsuiker en gewicht onder controle krijgen zonder calorieën te tellen. Enkele bewezen strategieën:

1. Gebruik de handmethode

Handpalm = eiwitten
Vuist = groenten
Vuist = koolhydraten
Duim = vetten

2. Eet bewust (mindful eten)

Eet langzamer, zonder afleiding, en stop bij 80% vol.

3. Focus op verzadigende voeding

Eiwitten, vezels en gezonde vetten houden je langer vol.

4. Beperk snelle suikers en snacks

Zo voorkom je bloedsuikerpieken en eetbuien.

5. Gebruik een eetdagboek (zonder tellen)

Schrijf op wat je eet en hoe je je voelt, zonder cijfers.

Veelgestelde vragen

Moet ik calorieën tellen als ik wil afvallen met diabetes?

Niet per se. Het kan tijdelijk nuttig zijn, maar je kunt ook afvallen door gezonder te eten, porties te verkleinen en meer te bewegen.

Wat is belangrijker: calorieën of koolhydraten?

Beide spelen een rol. Koolhydraten beïnvloeden je bloedsuiker direct, calorieën bepalen of je afvalt of aankomt.

Wat als ik te weinig calorieën eet?

Te weinig eten kan je stofwisseling vertragen en je bloedsuiker ontregelen. Eet nooit onder je basale behoefte.

Conclusie

Calorieën tellen kán helpen, maar het is geen vereiste om je bloedsuiker te verbeteren of af te vallen bij diabetes. Het is belangrijker om:

Bewust te eten
Portiegroottes te leren herkennen
Koolhydraatinname te managen
Gezonde, onbewerkte voeding te kiezen

Laat je niet gek maken door apps en cijfers. Leer luisteren naar je lichaam en maak stap voor stap betere keuzes. En onthoud: succes bij diabetes draait niet om perfectie, maar om consistentie.